Mondros Ateşkes Antlaşması
Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918)
I. Dünya savaşında Bulgaristan’ın savaştan çekilmesiyle ittifak devletleri arasındaki bağlantı kesilmişti. Bu durum savaşa devam etmeyi imkansız kılmaktaydı. Bu ortamda Bahriye Nazırı Rauf Bey başkanlığında bir heyet İngilizlerle gerekli görüşmeler yaparak ateşkesi imzaladılar. Ateşkes Limni Adası’nın Mondros Limanında yapıldı. İtilaf Devletleri adına İngiliz Amirali Calthorpe yetkili idi.
Mondros Ateşkes Antlaşması Maddeleri
-Haberleşme istasyonları, Boğazlar, demiryolları denetimi itilaf devletleri tarafından sağlanacak.
-Osmanlı orduları terhis edilecek, cephedeki askeri birlikler itilaf devletlerine teslim olacak.
-İtilaf devletleri gıda ihtiyaçlarını Anadolu’dan sağlayacak
-İtilaf devletleri güvenliklerini tehdit eden bir durum ortaya çıkarsa istedikleri yerleri işgal edebileceklerdi.(Bu madde, Anadolu’yu işgallere açık hale getirmiştir, 7. Madde olarak geçer.)
-Diğer bir tehlikeli madde de 24. maddedir. Buna göre; Vilayet-i sitte’de (Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbakır, EIazığ-Sivas-BESDEV) bu illerde karışıklık çıkması halinde itilaf devletleri buraları işgal edebileceklerdir. (Bu madde ile amaç Ermeni Devletini kurulmasına zemin hazırlamaktı)
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Önemi
-Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.
-Mondros bir ateşkesten çok antlaşma niteliği taşımaktadır. Aleyhte olan madde sayısı fazladır.
-Bu anlaşma sonrası itilaf devletleri işgalleri hızlandırdı. İlk olarak İngiltere Musul’u işgal etti.
-Bu işgaller bölgesel direniş cemiyetlerinin kurulmasına zemin hazırlamış ve Türk halkı birlik içinde hareket etme birlikteliği göstermiştir.
-İşgallerin resmen başlaması Kurtuluş savaşına zemini hazırladı.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Uygulanması:
İtilaf devletleri, vakit kaybetmeden Osmanlı Devletini işgal etmeye başladılar.
İngilizler Urfa, Antep ve Maraş’ı işgal ederek, daha sonra Fransa’ya bıraktı.
13 Kasım 1918’de itilaf donanması İstanbul’a geldi.
PARİS BARIŞ KONFERANSI (18 Ocak1919)
Konferansın toplanma amacı savaştan mağlup ayrılan devletlerle yapılan anlaşma şartlarının ilkelerini belirlemek olsa da; Konferansa katılan devletler Osmanlı Devletinin topraklarını nasıl paylaşacaklarını görüşmüşlerdir.
-Konferansı yönlendiren devletler; Amerika, İngiltere, Fransa, Japonya ve İtalyadır.
-İngiltere sömürgeleri etrafında güçlü bir devlet istemediği için, İtalya’ya verilen Batı Anadolu’nun Yunanistan’a verilmesini istemiştir.
-Bu durum itilaf devletleri arasında ilk anlaşmazlık olmuştur.
-Konferansta; Milletler Cemiyeti’nin kurulması kararlaştırılmıştır.
-Milletler Cemiyeti’nin kuruluş amacı dünya barışını sağlayabilmek ve insanlığın bir daha böyle büyük bir savaşa girmesinin önüne geçebilmek amaçlanmıştır.
