Lazlar Kimdir/ Lazlar Türk mü/ Lazlar Rum mu

Lazlar Kimdir/ Lazlar Türk mü/ Lazlar Rum mu?

“Lazlar kimdir, Lazlar Türk mü, Lazlar Rum mu?” Bu yazımızda bu sorulara cevap bulmuş olacaksınız…

Günümüz Türkiyesinde Lazların toplam nüfusunun 150.000 ila 1 milyon arasında olduğu düşünülmektedir. Lazlar en yoğun olarak Türkiye’nin kuzeydoğusunda yaşamaktadır.

Lazlar Kimdir?

Doğu Karadeniz’in fıkralarıyla meşhur halkı Lazlar Kimdir? Acaba resmi tarih tezlerince vurgulandığı gibi Lazlar Türk mü yoksa kimi iddialara göre Lazlar Rum mu? Bu ve bunlara benzer birçok sorunun cevabını bu makalemizde bulmanızı umarız.

Ayrıca bir konunun daha altını çizmek gerek. İnternet ortamında “Lazlar hangi Türk boyundandır” gibi sorular dolaşmakta ve akıl dışı teorilerle Lazların asimile olmuş bir Türk boyu olduğu iddia edilmektedir ki, aşağıdaki bilgiler bu sorunun ne kadar abes olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Kolhida Kültür Mirasçılarından bir halk… Lazlar Kimdir/ Lazlar Türk mü/ Lazlar Rum mu?

Lazların Tarihi

Doğu Karadeniz yerli halklardan biri olan Lazlar, tarihi Kolhida kültürünün mirasçılarından bir halk olarak kabul edilmektedirler. Kolhida adına MÖ 8. yüzyılandan kalma Urartu Yazıtları’nda rastlanılmaktadır.

MÖ 3. yüzyılda yaşamış olan Rodoslu Apollonius, Argo adlı eserinde Kolhida’nın yer altı ve yer üstü zenginliklerinden bahsetmiş, Homeros ise Odyssesia adlı eserinde Kolhida Ülkesinden bahsetmektedir. Ayrıca Amasyalı Strabon ve Bizanslı Suidas’da Kolhida Ülkesinden bahseden diğer tarihçilerdir. Bu tarihçilerin belirttiği nokta Kolhida’nın zengin altın rezervlerinin olduğu noktasıdır.

Kolhida Devleti MÖ 6.yy da kurulmuştur. Kolhida Devlet sınırı, kuzeyinde Kafkaslar güneyinde Trabzon ve doğu da Suram Dağları ile çevrili olan alanı içermekteydi. Kolhida denen kültür Laz, Gürcü ve Abhaz halklarının ortak mirasıdır.

Lazika Krallığının Ortaya Çıkışı…

MS 3. yüzyılda Kolhida bölgesinde kurulan devlet Gürcülerce Egrisi olarak anılmışken Bizanslilarca Lazika diye anılmış.

8.yy gelindiğinde oldukça güç kaybeden Lazika Krallığı ortadan kalkmış ve bölge Abhazların egemenliği altına girmiş. Ayrıca bu dönemde Ani Bölgesinden gelen Ermeni Hahamaşen ve aşireti bu bölgeye yerleşmiş, nüfus Laz, Rum, Gürcü ve Ermenilerden oluşmuştur.

Osmanlı Egemenliğine Geçiş…

1461’de Trabzon’un fethi ile birlikte Lazlar da Osmanlı egemenliğine girdiler. Bölgenin Osmanlı egemenliğine girmesiyle de aşamalı olarak Laz kabileleri müslümanlığa geçmişlerdir. Ancak müslüman olmayan Lazlar ise Megrel adıyla anılmış oldular.

Lazistan Sancağı 1850’li yıllarda kurulmuş ve sanmak merkezi olarak Batum seçilmiştir. Ancak Batum’un Rus işgaline uğraması nedeniyle sancak merkezi Rize’ye taşınmıştır.

1914’te İstanbul’da Laz Talebe Cemiyeti cemiyeti kuruldu. Sonrasında 1919’da Laz Tekâmül-ü Milliye Cemiyeti kuruldu. Cumhuriyet dönemiyle de Lazistan Sancağı lâğvedildi. 1984’te Türkiye Lazlarına yönelik olarak hazırlanan Laz Alfabesi, sonrasında Çocuklar için Lazca kitapların baskısıyla kültürel çabalar yoğunlaşarak devam etmiştir.

Lazların Nüfus Dağılımları ve Yerleşim Alanları

Lazlar, ülkemizin doğu Karadeniz Bölgesi’nde yoğun olarak yaşamaktadırlar. Müslüman olanlar Laz, Hristiyan olanlar ise Megrel olarak adlandırılırlar. Rusya’dan göçüp Türkiye’ye gelen Lazların çoğu Türkiye’nin batısına, Marmara bölgesine yoğun olmak üzere yerleşmişlerdir. Ayrıca Doğu Karadeniz’in zorlu coğrafyasından dolayı bir çok Laz, İstanbul başta olmak üzere büyük illere göç etmişlerdir.

Laz Dili?

Güney Kafkas Dil ailesi Megrelce, Lazca, Svanca ve Gürcüce’den meydana gelen dil ailesidir. Özellikle Megrelce ve Lazca arasındaki benzerlik yüzde 70’ler civarında olup, karşılıklı anlaşılabilmektedir.

Lazca, bugün Artvin ve Rize’de daha çok köylerde ikamet edenlerce kullanılmaktadır. Laz alfabesi 1984 yılında hazırlanmış olup, 35 harften oluşmaktadır.

Aşağıda Lazca Türkçe konuşma örnekleri verilmiştir. Bu örneklere bakıldığında “Lazlar Türktür” iddiasında bulunanların ne kadar beyhude konuştukları görülecektir. Ayrıca Lazca’nın Güney Kafkas Dil Grubuna mensup oluşu, “Lazlar Rum mudur” sorusunun da beyhude olduğunu açıkça göstermektedir.

Lazca – Türkçe Kelime Örnekleri

Muç’ore? = Nasılsın?

Muç’orert? = Nasılsınız?

K’ai bore / Vorsi vore = İyiyim

Si muçore? = Sen nasılsın?

T’k’va muç’orert = Siz nasılsınız?

Mati Vorsi  vore = Ben de iyiyim

Teşekkür ederim = Piri toiya

Yoxo mu cegozun? = Adın ne?

Ma Remezani cemozun = Benim adım Ramazan.

Yoxosk’ani muoren? = Adın nedir?

Mati Gulcani cemozun = Benim adım da Gülcan.

Mu dulya ikum? =Ne iş yapıyorsunun?

Moelimi vore = Ben Öğretmenim

Si mu dulya ikum? = Sen ne iş yapıyorsun? …

Daha fazla Lazca kelime için https://lazca.org/lazca/419-lazca-konusmalar-pratk-lazca.html adresini ziyaret edebilirsiniz. Lazlar Kimdir/ Türk mü/ Rum mu? adlı makalemize katkılarınızı da bekleriz.

Kaynak: http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/4980/lazlar#.XQirjtIza1s