Çingeneler Kimdir? Çingene mi Roman mı?
Çingeneler Kimdir?
Dünyanın dört bir yanına yayılmış bir halk olan Çingeneler Kimdir? Çingeneler nereden gelmişlerdir? Çingeneler ile Romanlar aynı halk mı? Çingeneler hangi dili konuşurlar? Türkiye’de nerelerde yaşarlar?
Kendilerine has kültürleri, yaşam tarzları, fiziksel özellikleri ile diğer halklardan kolayca ayrılabilen Çingeneler/Romanlar/Mırtıplar/Poşalar Anadolu halklar mozaiğinin ilginç bir taşıdırlar.
Peki! Çingeneler Kimdir? Çingeneler nereden gelmişlerdir? Çingeneler ile Romanlar aynı halk mı? Çingeneler hangi dili konuşurlar? Türkiye’de nerelerde yaşarlar?
Çingeneler Kimdir?
Genel olarak Çingene veya Roman denen halk, tarihi bilinmeyen bir dönemde Hindistan’dan göç etmiştir. Hindistan’da ki kast sisteminin en alt tabakasını temsil ettikleri düşünülen Çingeneler, Hindistan’dan yani ana vatanlarından ayrıldıklarında ilk olarak İran topraklarına girmişlerdir. Çalgıcılık ve eğlenceye düşkünlüklerinden dolayı İranlılar, bu halka Çingene (çengi’den gelmektedir) demişlerdir.
İran üzerinden bir grup Karadeniz’in Kuzeyinden Avrupa’ya, bir grup Anadolu’ya, diğer bir grup ise Afrika Kıtası’nın kuzey güzergahı boyunca ilerlemişlerdir. Göçebe bir hayat süren bu halk, diğer yerli halklar tarafından sürekli hor görülmüşlerdir. Bu halk, içine kapalı bir toplum özelliği göstermiş, dışa evliliğe kapalı ve kendi içinden evliliklere onay veren bir kültürle, ırksal saflıklarını büyük oranda korumayı başarmışlardır.
Tarihi süreçte hor görülen bu halk, sürekli ötekileştirilmiş, kendi kültürel değerleri içerisine hapsedilmiştir. Osmanlıda Çingeneler, seyis veya cellat olarak görev almışlardır. Hitler Almanya’sında, hastalıklı bir politikayla, hastalıklı ırk olarak kabul edilen binlerce Çingene öldürülmüştür.
Çingenelerin, üzerinde anlaştıkları ırksal bir tanımlamaları yoktur. Bu onların bölük pörçük ve göçebe hayat tarzlarından kaynaklanmaktadır. Ayrıca her komşu halk, onları kendi dillerinde adlandırmışlardır. Örneğin Osmanlı, kendilerinin anavatanı olarak Mısır’ı biliyorlardı. Bu yüzden Çingenelere Kıpti demişlerdir. Cumhuriyet döneminde ise Romanya’dan göç edip Trakya’ya göç edenlere Roman denmiştir. Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da yaşayan Çingeneleri, Ermeniler ‘Poşa,’ Zazalar ‘Aşık’ ve Kürtler ‘Mırtıp’ olarak isimlendirmişlerdir.
Günümüzde Çingeneler/Romanlar
Geçmişte olduğu gibi günümüzde de Çingeneler hala kapalı bir kültür içerisinde yaşamakta ısrarcı olmaktadırlar. Bunun nedenini salt onlara bağlamak gerçekçi olmaz. Komşu halkların onlara bakışı asıl etken olarak rol oynamaktadır. Kısmi de olsa okullaşma ve kamu görevlerinde bulunma oranları geçmişe nazaran artmış durumda. Gelir düzeyleri arttıkça toplumun ferdi olma eğilimleri de artmaktadır. Toplumla bütünleşme, toplum içerisinde kendini bir birey olarak görme süreci bir önceki yüzyıla oranla ülkemizde bu yüzyılda daha hızlı olacaktır.
